Berichten

“Daar heb ik (g)een actieve herinnering aan”

Een paar weken terug werd ik benaderd door een politiefunctionaris.

Hij vertelde me dat hij na ruim 40 dienstjaren was uitgevallen met stress gerelateerde- en psychosomatische gezondheidsproblemen.

Het ging ‘gewoon’ niet meer. Hij had recent de diagnose PTSS gekregen en was nu aan het strijden om een erkenning beroepsziekte te krijgen.

Hij vertelde me dat hij – om bij zijn werkgever een erkenning beroepsziekte (PTSS) te kunnen krijgen – werd gevraagd om de incidenten te beschrijven waardoor zijn ptss-klachten zouden zijn ontstaan. Hiermee zou dan het verband tussen zijn ‘ziekte’ en het werk vastgesteld kunnen worden. En daarmee zou hij dan eerder de dienst kunnen verlaten. Toen ik hem vroeg wat hij diep van binnen het liefst zou willen, antwoordde hij na enige aarzeling; gezond worden, genieten van het leven, genieten van kinderen en kleinkinderen.

Het gesprek deed bij mij op een aantal door hem genoemde onderwerpen de wenkbrauwen fronzen.

Allereerst bestaat er geen catalogus van incidenten waaruit je kunt afleiden of iemand wel of geen klachten krijgt. Wat de één als vervelend, heftig, angstig, bedreigend of emotioneel ingrijpend ervaart, daar haalt de ander zijn schouders over op.

Waarom zou je deze dan opschrijven?

Daarnaast leren recente neurowetenschappelijke inzichten ons dat van gebeurtenissen die je je kunt herinneren je geen PTSS-klachten krijgt. Ervaringen die je je kunt herinneren zijn namelijk juist geanalyseerd, juist gecodeerd en juist opgeslagen in je brein. Die schaden je niet, maken je niet ziek en kun je aan.

Waarom zou je juist deze dan opschrijven?

De oorzaak van je ptss-klachten ligt in onjuist geanalyseerd, onjuist gecodeerd en daardoor onjuist opgeslagen materiaal in je onderbewuste brein. Je kunt je dit -let op – niet (zomaar spontaan) herinneren. Dat is neurofysiologisch onmogelijk. Laat staan opschrijven. Maar de oorzaak is er en heeft grootse invloed op je. En waar die oorzaak is ontstaan is ook nog maar de vraag…

Het onderbewuste deel van je hersenen (onze super ‘coding-machine’) koppelt je feitelijke waarnemingen – wat je ziet, hoort, ruikt, proeft en voelt – automatisch van seconde tot seconde aan de gevoelens die je op datzelfde moment in je lichaam ervaart. Het slaat emoties op als codes.

Stel je deze maar voor als kleuren. Hoe vager de kleur des te lichter de emotie. De prettige emoties worden als pastelkleuren opgeslagen en de negatieve als hele felle kleuren. De meest angstige emotie is dan knalrood.

Als gebeurtenissen te heftig voor je zijn, dan is de kleur van deze code zo fel rood dat er een kortsluiting in je hersenen ontstaat. De stoppen slaan als het ware door. Je onderbewustzijn heeft natuurlijk geen stoppen, maar wat er wel gebeurt is dat het proces van (zintuiglijke) gegevens verwerken anders verloopt dan normaal.

Het vervelende daarbij is dat je die heftige gebeurtenis, of een deel daarvan, later – let op! – niet meer spontaan kunt herinneren. Laat staan opschrijven. Terwijl het wel in je onderbewustzijn ligt opgeslagen. En daar zit de crux.

Ineens kan deze ‘stoorzender’ door nieuwe binnenkomende prikkels opspelen en een onaangenaam gevoel veroorzaken in je lichaam, zonder dat je – let op – dan bewust weet waar dit vandaan komt. Sterker nog; ze passen totaal niet bij datgene wat je op dat moment meemaakt. Als dit regelmatig voorkomt én langdurig aanhoudt, kunnen ze (soms pas jaren later) allerlei gezondheidsklachten veroorzaken.

Daarom is en blijft het zo belangrijk en nuttig om te begrijpen hoe ons brein werkt, maar nog belangrijker hoe ons brein onze fysiologie bestuurt. Het bepaalt alles wat je voelt, wat je vervolgens doet, wat je denkt, wat je vindt, wat je beslist, wat (en hoe) je beweegt, wat je zegt en nog veel meer.

Dat is dus niet niks.

Ben je het met me eens dat het absoluut de moeite waard is om daar dieper in te duiken?

De kennis van de zintuigelijke gegevensverwerking van het (onderbewuste) brein tijdens – voor jou – buitengewone emotioneel ingrijpende gebeurtenissen en de consequenties daarvan voor je gedrag, je presteren en last but not least je gezondheid geven ons de mogelijkheid om ‘anders vast te houden’. Om de leefwereld van mensen leidend te maken en de wereld van regels, protocollen en processen, de zgn. systeemwereld daaraan ondersteunend te laten zijn. Maar niet andersom, want dat leidt bewust of onbewust tot ziektewinst en dat kent uiteindelijk alleen verliezers.

Begrip van de taalregels van het brein biedt perspectief op gezond worden, weer kunnen genieten van het leven en van kinderen en kleinkinderen. Daarmee kunnen we professionals aan boord houden en voorkomen dat ze hun droombaan voortijdig vaarwel (moeten) zeggen.

“Ontstickeren”

Al weer even geleden attendeerde een vriendin me op een pakkend You-tube filmpje over labeling kids met ‘Mental Disorders’. Onwillekeurig deed het me denken aan uitingen die je binnen de Nationale Politie hoort en leest over politiemensen met verminderde weerbaarheid en stress gerelateerde klachten. Zo las ik over de ‘PTSS-diender’,  over een diender die patiënt werd en noemde de Nationale ombudsman hen lang geleden ‘gewonde helden’.

Dient dit woordgebruik eigenlijk deze politiemensen? Hoe past het ‘stickeren’ van politiemedewerkers bij de hartekreet van de eerste korpschef van de Nationale politie: “Ik wil maar één gevoel binnen ons korps en dat is het ‘wij’ gevoel!”? Natuurlijk, onderling vertrouwen, gehoord kunnen worden, (h)erkenning van je problemen door je collega’s én door je leidinggevende(n) is essentieel. Laat daar geen misverstand over bestaan. Maar om nou bij de koffieautomaat aangesproken te worden met: “Ben jij ook een PTSS-diender?” of “Ben jij ook een gewonde held?” Dat klinkt niet echt gezond. Zeg nou zelf: voelt dat goed? En zo’n etiket hindert je ook om aan anderen te kunnen laten zien wie je écht bent.

Advocaat Jan Vlug verwoordde het treffend: “door een sticker op iemand te plakken, ontmenselijk je die persoon”. En columnist en psychiater Bram Bakker noemde de DSM-catalogus het ‘stickerboek der psychiaters’. Het ‘wij-gevoel’ bereik je niet door je medewerkers te stigmatiseren en die medewerkers zelf help je daar al helemaal niet mee!  “Etiketten plak je op flessen, niet op mensen”, dus weg ermee! 

Als we ‘hulp verlenen aan hen die deze behoeven’ op tijd praktiseren, dan kunnen we veel leed, strijd, kosten én dit stickeren voorkomen.

Wil jij ook #ont-stickeren? Ben je nieuwsgierig, open-minded en op zoek naar een snelle, effectieve, preventieve en baanbrekende aanpak? Kom naar een van mijn masterclasses “Brein in bedrijf”, lees de referenties van bezoekers en/of neem ook eens vrijblijvend contact op. Alles begint uiteindelijk met bewustwording. Ik help je graag!

Oh ja…hierbij het eerder genoemde filmpje. Het bekijken zeker waard.

Jaap

Uitgeblust? Depressief? Angstig?  Daar kies je toch niet bewust voor?

Geschreven op uitnodiging voor de PTSS-special van de Politievakbond ANPV. Voor elkaar!

Daar zit je dan! Goed opgeleid. Op en top getraind. Vol idealen. Maar thuis, omdat je gevoel je plotseling in de steek laat. De straat, die tot voor kort jouw domein was, boezemt je ineens angst in. Waar jij anderen altijd moed in praatte, ervaar je nu depressieve gevoelens. En in ‘de sterke arm’ herken je jezelf al helemaal niet meer. Integendeel. Je voelt je moe, machteloos en onbegrepen.

Een helaas stijgend aantal politiefunctionarissen krijgt te maken met psychische en psychosomatische gezondheidsproblemen, niet in de laatste plaats vanwege de beroepsuitoefening. Dat emotioneel ingrijpende ervaringen in de politiepraktijk impact hebben op je functioneren en je gezondheid laat zich raden. In mijn praktijk voor neurocoaching kom ik dan ook steeds vaker politiefunctionarissen tegen.
Als voormalig collega weet ik als geen ander wat je dagelijks meemaakt. En ook al is het je werk; als mens raakt het je toch. Misschien niet altijd direct, maar onbewust altijd. En dat manifesteert zich soms pas jaren later in klachten die niet altijd bewust verklaarbaar zijn. Onbewust des te meer.

De invloed van het onderbewustzijn
Het onderbewuste deel van je hersenen koppelt namelijk je feitelijke waarnemingen – wat je ziet, hoort, ruikt, proeft en voelt – aan de gevoelens die je op datzelfde moment in je lichaam ervaart. Het slaat emoties op als codes. Stel je deze maar voor als kleuren. Hoe vager de kleur des te lichter de emotie. De prettige emoties worden als pastelkleuren opgeslagen en de negatieve als hele felle kleuren. De meest angstige emotie is dan knalrood.

Emotioneel ingrijpende gebeurtenissen
Als gebeurtenissen te heftig zijn, dan is de kleur van deze code zo fel rood dat er een kortsluiting in je hersenen ontstaat. De stoppen slaan als het ware door. Je onderbewustzijn heeft natuurlijk geen stoppen, maar wat er wel gebeurt is dat het proces van (zintuiglijke) gegevens verwerken anders verloopt dan normaal. Het vervelende daarbij is dat je die heftige gebeurtenis, of een deel daarvan, later niet meer spontaan kunt herinneren. Terwijl het wel in je onderbewustzijn ligt opgeslagen. En daar zit de crux. Ineens kan deze ‘stoorzender’ door nieuwe binnenkomende prikkels opspelen en een onaangenaam gevoel veroorzaken in je lichaam, zonder dat je dan bewust weet waar dit vandaan komt. Sterker nog;

ze passen totaal niet bij datgene wat je op dat moment meemaakt. Als dit regelmatig voorkomt én langdurig aanhoudt, kunnen ze allerlei gezondheidsklachten veroorzaken zoals verminderde energie, burn-out en (posttraumatische) stress.

Bewuste acties werken soms onvoldoende
Bij klachten zoals hierboven genoemd ligt de gang naar de reguliere gezondheidszorg voor de hand. Terecht, want we willen allemaal van onze kwalen af. Wat ik echter vaak terug krijg van mijn cliënten is dat medicijnen, het volgen van trainingen, ademhaling-technieken en zelfs gesprekken bij een psycholoog die onaangename reacties niet altijd wegnemen. Ondanks al die bewuste inspanningen valt een aantal mensen terug in het oude klachtenpatroon. Juist die mensen zijn gebaat bij een aanpak waarbij niet op de kwalen zelf maar op de onbewuste oorzaken, die ‘stoorzenders’ wordt ingezoomd.

Snelle en effectieve aanpak
De sleutel naar herstel van energie, motivatie en gevoelens van zelfverzekerdheid ligt in de werking van onderbewuste breinprocessen.
Sinds 2007 coach ik mensen die open staan voor de kracht van het onderbewustzijn. Daarmee leren ik mensen niets aan, maar help ze met het wegnemen van die sterke maar o zo vervelende stoorzenders. Wanneer we daar in slagen staat niets een onbekommerd leven in de weg. Je moet er alleen wel bewust voor kiezen.

Jaap

“De blijvende indruk op je hersenen”

Op 18 jarige leeftijd begon ik aan de politieopleiding. Een half jaar later – tijdens de stage – was ik aanwezig bij mijn eerste sectie. Een vrouw met ingeslagen schedel. Dat de hersenen een grote indruk op mijn leven en carrière zouden hebben kon ik toen nog niet bevroeden…. Op diezelfde dag mijn eerste ophanging. Ik mocht mee met de forensisch rechercheur die na de sectie deze zaak “nog even kon doen”. Hij was in de buurt en nu ik er toch was kon ik hem wel even helpen …. Wat een dag en wat een verhaal voor m’n stageverslag. Daar kon je in die tijd mee op school komen! Er zouden nog veel ingrijpende en heftige ervaringen volgen. Dodelijke aanrijdingen (waarvan een met m’n eigen buurman), een bejaard echtpaar zien verbranden in een auto, dode kinderen bij een woningbrand, zelfdodingen van mensen die voor een rijdende trein sprongen, achtervolgingen, bankovervallen, heterdaadaanhoudingen, e.v.a.

Het boek “Onder Spanning” (werken bij de politie) van Joost van der Wegen dat is verschenen, doet verslag van vele zeer bekende, herkenbare en ingrijpende gebeurtenissen uit de politiepraktijk die politiemensen in hun carrière hebben meegemaakt, verwoord én hebben opgeslagen. Joost van der Wegen beschrijft eveneens de noodzakelijke en groeiende aandacht voor mentale weerbaarheid en de initiatieven die er in de afgelopen jaren zijn genomen om de politiefunctionaris sterker te maken. Want dat daar nog een hoop in valt te doen wordt in het boek ook uitvoerig beschreven en toegelicht. Vergeten doe(t) je (brein) deze gebeurtenissen namelijk nooit. Letterlijk.

Inmiddels werk ik – 30 jaar na mijn eerste sectie – als breincoach en gebruik ik de meest recente neurowetenschappelijke inzichten over de werking en invloed van ons onderbewuste brein bij de begeleiding van o.a. politiemensen die worstelen met stress gerelateerde en psychosomatische gezondheidsproblemen. Bij ingrijpende gebeurtenissen gaat ons brein de analyse, codering en opslag van binnenkomende gegevens namelijk anders doen, waardoor er zgn. neurofysiologische stoorzenders ontstaan in het onderbewuste deel, die op hun beurt een enorme (negatieve) invloed hebben op onze emoties, ons gedrag, ons presteren en onze gezondheid.

Hulp verlenen aan hen die deze behoeven is voor veel (voormalig) politiemensen de drijvende en blijvende waarde in hun werk. Waar anderen liever wegkijken, stappen zij er juist op af. Joost heeft dat in zijn boek op een pakkende en boeiende wijze beschreven. Ik heb het boek met meer dan normale belangstelling en in één adem uitgelezen.

Iedereen die werkzaam is (geweest) bij de politie zal zich hierin herkennen. En voor iedereen die wil begrijpen wat het betekent om in deze maatschappij politieman te zijn; lezen! Van harte aanbevolen. Dank je wel Joost voor deze waardevolle aanwinst.